تأسیسات ساختمان؛ قلب تپنده هر پروژه عمرانی و صنعتی
تأسیسات ساختمان مجموعهای از سیستمهای بههمپیوسته است که وظیفه تأمین
آسایش حرارتی، تهویه، آبرسانی، دفع فاضلاب، تأمین انرژی، هوشمندسازی، ایمنی آتشنشانی
و پایداری عملکرد یک سازه را بر عهده دارند. در هر پروژهای، چه یک ساختمان مسکونی چند طبقه،
چه یک کارخانه بزرگ صنعتی یا یک سازه تجاری مدرن، سیستمهای تاسیساتی در حکم شریانهای حیاتی عمل میکنند.
اهمیت این بخش تنها به نصب تجهیزات خلاصه نمیشود؛ طراحی اصولی، محاسبات دقیق،
انتخاب صحیح مصالح و تجهیزات، مهندسی اجرا و برنامهریزی تعمیر و نگهداری نیز در عملکرد و عمر مفید ساختمان اثر مستقیم دارد.
فهرست مطالب
- تعریف تأسیسات ساختمان
- انواع تأسیسات
- تأسیسات مکانیکی
- مهمترین سیستمهای تأسیسات مکانیکی
- تأسیسات الکتریکی و ارتباط آنها با سیستمهای مکانیکی
- اهمیت طراحی اصولی تأسیسات
- سیستمهای گرمایش، سرمایش و تهویه مطبوع
- تأسیسات آب و فاضلاب
- سیستمهای آتشنشانی
- استانداردها و آییننامههای تأسیسات
- اشتباهات رایج در تأسیسات ساختمان
- تأسیسات صنعتی و کاربرد آنها
- تعمیر و نگهداری تأسیسات
- خدمات تأسیسات شرکت آسمان سازه انرژی نوین
- جمعبندی
تعریف تأسیسات ساختمان
تأسیسات ساختمان مجموعهای از تجهیزات و سیستمهای مکانیکی و الکتریکی هستند
که با هدف ایجاد شرایط مناسب زندگی، بهداشت، ایمنی، تهویه، آبرسانی، گرمایش،
سرمایش و انتقال انرژی طراحی و اجرا میشوند.
بدون این سیستمها، هیچ سازهای قابل سکونت یا بهرهبرداری نخواهد بود.
از یک واحد مسکونی کوچک تا یک مجموعه صنعتی بزرگ، همگی وابسته به عملکرد درست این بخش هستند.
انواع تأسیسات
بهطور کلی تأسیسات به دو دسته اصلی تقسیم میشوند:
۱. تأسیسات مکانیکی
شامل سیستمهای حرارت، برودت، لولهکشی آب و فاضلاب، تهویه، گازرسانی،
استخر، پمپها، موتورخانه، چیلرها، بویلرها و تجهیزات مکانیکی وابسته.
۲. تأسیسات الکتریکی
شامل برقرسانی، تابلوهای برق، روشنایی، سیستم اعلان و اطفای حریق،
ارت، شبکه، تلفن، دوربینهای نظارتی، هوشمندسازی و کابلکشی.
تأسیسات مکانیکی
تأسیسات مکانیکی یکی از پیچیدهترین و مهمترین بخشهای هر پروژه است.
این گروه شامل دهها سیستم مستقل و وابسته است که عملکرد آنها با یکدیگر هماهنگ میشود.
اهمیت این بخش به دلیل نقش مستقیم آن در آسایش حرارتی، ایمنی، بهداشت و بهرهوری انرژی است.
یک اشتباه کوچک در طراحی یا اجرا میتواند هزینههای سنگینی برای کارفرما ایجاد کند،
از نشتی لوله گرفته تا خرابی کامل سیستمهای گرمایش و سرمایش.
مهمترین سیستمهای تأسیسات مکانیکی
۱. سیستم گرمایش
گرمایش ساختمان به کمک تجهیزات مختلفی انجام میشود:
دیگ آبگرم، بویلر چگالشی، پکیج، رادیاتور، فنکویل، سیستم گرمایش از کف،
هیترهای صنعتی و حرارت مرکزی. انتخاب صحیح سیستم به نوع سازه و شرایط اقلیمی بستگی دارد.
۲. سیستم سرمایش
برای سرمایش ساختمان معمولاً از چیلر تراکمی، چیلر جذبی، مینیچیلر،
داکت اسپلیت، کولر آبی، VRF و سیستمهای تبخیری صنعتی استفاده میشود.
هر سیستم مزایا و محدودیتهای خاص خود را دارد.
۳. تهویه مطبوع
تهویه مناسب باعث بالا رفتن کیفیت هوای داخل ساختمان میشود.
سیستمهای تهویه شامل هواساز، ایرواشر، اگزاست فن، جتفن پارکینگ،
فیلترهای هوا، لولهکشی هوا و سیستم کنترل است.
۴. لولهکشی آب
شبکه لولهکشی آب سرد و گرم، کلکتور، مخازن ذخیره، پمپهای بوستر،
شیرآلات کنترلی و سیستم گردش آب گرم از مهمترین اجزای این بخش است.
۵. لولهکشی فاضلاب
در این بخش از لولههای پلیکا، پوشفیت، چدن و پلیاتیلن استفاده میشود.
شیببندی اصولی، ونتگذاری، آببندی و جلوگیری از صدا اهمیت زیادی دارند.
۶. سیستم گازرسانی
لولهکشی گاز، شیر ایمنی، رگولاتور، سیستم قطع خودکار و تست فشار
از مهمترین بخشهای گازرسانی ساختمان است.
۷. تاسیسات موتورخانه
موتورخانه شامل مجموعهای از چیلرها، پمپها، منبع کویلدار، برج خنککن،
دیگ، تابلو برق و سیستم کنترل است. طراحی اصولی موتورخانه عمر سیستمها را افزایش میدهد.
تأسیسات الکتریکی و ارتباط آن با سیستمهای مکانیکی
سیستمهای الکتریکی نقش حیاتی در عملکرد تأسیسات مکانیکی دارند.
چیلرها بدون برق کار نمیکنند. فنکویلها، هواسازها، پمپها و تجهیزات تهویه
همگی به تابلو برق استاندارد و سیستم محافظتی مطمئن نیاز دارند.
هماهنگی بین نقشههای مکانیکی و الکتریکی یکی از اصول پایه مدیریت پروژه است.
کوچکترین اختلاف در ابعاد، مسیرها یا ظرفیتها میتواند اجرای پروژه را دچار مشکل کند.
اهمیت طراحی اصولی تأسیسات
طراحی تاسیسات فرآیندی است که شامل محاسبات دقیق، انتخاب تجهیزات مناسب،
تعیین مسیرها، ظرفیتگذاری، جانمایی اتاق تاسیسات و هماهنگی با سازه و معماری میشود.
طراحی اصولی از مشکلات زیر جلوگیری میکند:
- افت فشار غیرمجاز در سیستم لولهکشی
- مصرف بالای انرژی
- تعارض مسیرهای تاسیساتی با دیوارها یا تیرها
- صداهای مزاحم در تهویه
- نشتی و خرابی زودهنگام تجهیزات
سیستمهای گرمایش، سرمایش و تهویه مطبوع (HVAC)
سیستم HVAC مهمترین بخش تأسیسات مکانیکی است.
این سیستم ترکیبی از تجهیزات گرمایشی، سرمایشی و تهویه است که باید با هم هماهنگ عمل کنند.
اهداف اصلی سیستم HVAC عبارتند از:
- ایجاد دمای آسایش
- تصفیه هوای داخلی
- کنترل رطوبت
- ایجاد گردش مناسب هوا
- کاهش مصرف انرژی
تأسیسات آب و فاضلاب
آبرسانی صحیح و دفع اصولی فاضلاب یکی از پایههای بهداشت ساختمان است.
تأسیسات آب باید دارای فشار مناسب، کیفیت مطلوب و مسیرهای استاندارد باشد.
در تأسیسات فاضلاب نیز ونتگذاری، شیببندی و جلوگیری از انتقال بو اهمیت دارد.
سیستمهای آتشنشانی
سیستمهای اعلام و اطفای حریق وظیفه حفاظت از جان و مال افراد را بر عهده دارند.
این بخش شامل اسپرینکلر، جعبه آتشنشانی، پمپ آتشنشانی، دتکتور دود،
دتکتور حرارت، شستی اعلام حریق و تابلو کنترل مرکزی است.
استانداردها و آییننامههای تأسیسات
در طراحی و اجرای تاسیسات باید به مجموعهای از استانداردها و مقررات ملی توجه کرد:
- مبحث ۱۴ مقررات ملی ساختمان – تأسیسات مکانیکی
- مبحث ۱۶ – تأسیسات بهداشتی
- مبحث ۱۳ – تأسیسات الکتریکی
- NFPA – استانداردهای آتشنشانی
- ASHRAE – استانداردهای HVAC
اشتباهات رایج در اجرای تأسیسات
- عدم محاسبه صحیح ظرفیت تجهیزات
- استفاده از لوله یا تجهیزات غیراستاندارد
- عدم عایقکاری صحیح لولهها
- اشتباه در شیببندی فاضلاب
- نبود هماهنگی بین نقشههای معماری و تاسیسات
- جانمایی اشتباه اتاق تاسیسات
تأسیسات صنعتی
در صنایع بزرگ مانند پتروشیمی، نیروگاهها، کارخانجات، سولههای صنعتی
و انبارهای بزرگ، سیستمهای تاسیساتی نقش تعیینکنندهای دارند.
مهمترین بخشهای تاسیسات صنعتی شامل موارد زیر است:
- سیستمهای بخار و کندانس
- خطوط انتقال سیالات
- چیلرهای صنعتی
- سیستمهای تهویه صنعتی
- برجهای خنککن صنعتی
- پمپهای سنگین و خطی
تعمیر و نگهداری تأسیسات
نگهداری صحیح از تاسیسات هزینههای بلندمدت پروژه را کاهش میدهد.
شامل:
- بازبینی دورهای پمپها
- هواگیری سیستم گرمایش
- تعویض فیلترهای هواساز
- کنترل تابلو برق تاسیسات
- سرویس دورهای چیلر
خدمات تاسیساتی شرکت آسمان سازه انرژی نوین
این شرکت خدمات کامل طراحی، محاسبه، اجرا، مدیریت پروژه و نگهداری
سیستمهای تاسیساتی را ارائه میدهد. خدمات شامل:
- طراحی کامل سیستمهای گرمایش و سرمایش
- اجرا و نظارت بر لولهکشی آب، فاضلاب و گاز
- طراحی موتورخانه و انتخاب تجهیزات
- اجرای سیستمهای تهویه مطبوع
- طراحی و اجرای تاسیسات صنعتی
- ارائه نقشههای فاز یک و دو تاسیساتی
جمعبندی
تأسیسات یکی از مهمترین ارکان هر پروژه ساختمانی و صنعتی است.
اجرای صحیح آن باعث افزایش طول عمر ساختمان، کاهش مصرف انرژی و آسایش ساکنان میشود.
طراحی اصولی، انتخاب تجهیزات استاندارد و نظارت حرفهای،
سه عامل اصلی موفقیت در این بخش هستند.
No comment