آزمایش دانه بندی

آزمایش دانه بندی شن و ماسه و آزمایش جذب آب از اولین آزمایش هاییه که به محض ورود مصالح به آزمایشگاه انجام میشه. دانه بندی شن و ماسه بر خواص بتن مثل مقاومت فشاری بتن یا نفوذ پذیری بتن و…  بسیار تاثیر گذاره. همونطوری که تو درس مکانیک خاک و آزمایشگاه مکانیک خاک خوندید، هرچقدر اندازه شن و ماسه متفاوت باشه و به عبارت دیگه منحنی دانه بندی سنگدانه مورد استفاده خوابیده تر باشه خاک یا نمونه بتن، متراکم تر و پر مقاومت تر میشه.

در استانداردهای آزمایش دانه بندی محدوده خاصی برای شن و ماسه مشخص شده که برای تولید بتن باید شن و ماسه در این محدوده قرار بگیره.

دسته بندی شن و ماسه

برای شروع آزمایش دانه بندی شن و ماسه ابتدا باید با دسته بندی شن و ماسه آشنا بشیم. شن و ماسه از نظر اندازه به سه دسته تقسیم میشه. مرز بین شن و ماسه الک شماره چهاره که اندازه چشمه های این الک ۴/۷۵ میلی متر هست.

دسته بندی شن و ماسه در آزمایش دانه بندی رو در جدول های زیر میتونید مشاهده بفرمایید.

محدوده ی دانه بندی شن و ماسه

آیین نامه های بین المللی مرتبط با آزمایش دانه بندی شن و ماسه مانند ASTM C33  و  ASTM C136 محدوده ی مشخصی را برای دانه بندی شن و دانه بندی ماسه درنظر گرفته اند. در تصاویر زیر دو نمونش رو میتونید مشاهده کنید.

محدودیت دانه بندی در فایل pdf خود آیین نامه ها مفصلاً توضیح داده شده که فایلش رو برای شما عزیزان قرار دادم.

ASTM C136 (مخصوص ریزدانه)

ASTM C33 (مخصوص درشت دانه)

مراحل آزمایش دانه بندی

حالا به اصل آزمایش دانه بندی می پردازیم. به عنوان پیش فرض خدمتتون عارضم که قبل ازانجام هرکاری، باید مطابق آزمایش جذب آب، در آزمایش دانه بندی شن و ماسه هم مصالح رو ابتدا برای ۲۴ ساعت در اون (گرمخانه) قرار داده باشید تا کاملا خشک شده باشه. سپس:

مرحله اول اینه که الک های آزمایش دانه بندی رو (که در جدول داده شده) به ترتیب از بزرگ به کوچک مرتب کنیم. الک های مرتب شده رو به دو گروه  که یکی مخصوص دانه بندی شن و دیگری مخصوص دانه بندی ماسه باشه تقسیم می کنیم.

دقت کنید که آخرین الک هر کدوم از گروه های آزمایش دانه بندی شن و ماسه باید PAN یا سینی باشه تا جرمی از مصالح شما کم نشه. برای روشن تر شدن این موضوع به جداول و نمودارهای دانه بندی انتهای متن توجه کنید.

مرحله دوم از آزمایش دانه بندی به این صورته که سعی کنیم نمونه‌های شن و ماسه رو از محلی برداشت کنیم که نشان دهنده متوسط دپوی شن و ماسه ی ما باشه به عبارت دیگه میزان درشت دانه و ریزدانه انتخابی برای آزمایش دانه بندی تقریباً مشابه با درشت دانه و ریزدانه ی دپو باشه. سپس شن و ماسه  انتخابی رو روی مجموعه الک ها  می ریزیم و به مدت ده دقیقه داخل دستگاه شیکر آزمایش دانه بندی شن و ماسه  قرار میدیم.

در نهایت محتویات الک های مخصوص آزمایش دانه بندی رو جدا جدا وزن می کنیم و در جدول دانه بندی می نویسیم. نمونه ای از جدول دانه بندی مرتبط با آزمایش دانه بندی شن و ماسه رو براتون تو فایل زیر گذاشتم دوست داشتید یه نگاهی بهش بندازید.

جدول آزمایش دانه بندی 

رسم نمودارهای آزمایش دانه بندی

در آخرین مرحله آزمایش دانه بندی می تونیم نمودارهای دانه بندی شن و  ماسه رو رسم کنیم. هدف از رسم نمودار در آزمایش دانه بندی اینه که اولا میتونیم این نمودارها رو با معیار استانداردهای بین المللی آزمایش دانه بندی شن و ماسه مقایسه کنیم و ثانیاً خوابیده بودن یا نبودن این نمودارها و به عبارت دیگه یکنواختی یا عدم یکنواختی نمودارها به صورت اجمالی برای خودمون مشخص میشه و  براساس این تشخیص ایرادات دانه بندی شن و ماسه خودمون رو میتونیم  راحت تر حل کنیم. (نمودارهای آزمایش دانه بندی هم تو فایل بالا هست)

مهندس محمد طاهری فرد ۹۸/۶/۲۷